Reageerbuizen

augustus 8, 2022 — Stuyfssportverhalen

Opeens was  daar die foto van Elmer Collins. Aangetroffen op  een boekenveiling, en waar Stuyfssportverhalen direct een bod op deed. Leuk en aardig, maar aan ‘n foto moet wél een verhaal vast zitten, anders is het maar een nietszeggend plaatje. En dat verhaal is bekend bij deze blog, want opgediept uit zijn archief.  

Elmer dus, vóór de Eerste Wereldoorlog een jonge ambitieuze stayer, afkomstig uit het Amerikaanse Boston. Dat Collins een brandende eerzucht had, was zeker. Elmer had namelijk het plan opgevat, om de beste stayer uit de geschiedenis van Boston te worden, voor zover dat waard was. Daarvoor diende wél eerst met stadsgenoot en collega stayer, Hugh McLaf gerekened te worden. En daar zat nou net de kneep. Althans voor die McLean.

Dat zat zo: Mc Lean een door de wol geverfde renner, die op de Europese wielerbanen zijn kunsten had vertoond. Met drie overwinningen en een handvol ereplaatsen, behaald op de van bloed doordrengte Duitse wielerbanen, was Mc Lean terug gekomen in z’n thuisstad Boston waar hij aankondigde, per direct te stoppen met het bloedlinke stayeren. Het was mooi geweest.

Hugh McLean

McLean een afgestudeerde chemicus, hoopte zijn dagen door te brengen  in z’n laboratorium, waar aan de muur het diploma hing, behorend bij zijn Amerikaanse stayerstitel van 1905. En dan gebeurd er voor McLean iets verontrustend. Tussen de glazen kolven en reageerbuizen, leest Hugh in de Boston Herald een stukje tekst, dat de rest van zijn leven definitief op zijn kop zet. In een één koloms berichtje daagt de jonge  Collins, hem Hugh McLean, uit tot een tweestrijd wie zich de beste stayer van Boston en omstreken mag noemen. 

Dat moest je nou niet doen bij iemand als Hugh McLean, die onmiddellijk de training hervatte. Enfin, Hugh 28 jaar, zal nooit meer zijn laboratorium terugzien. Op 4 september 1909, trainend op de baan van Boston kwam hij ten val en stierf ter plekke. Of Elmer Collins de rest van z’n leven veel last van zijn geweten had, is niet meer na te gaan. Wél dat hij, in 1982, op vijfennegentigjarige zijn laatste adem uitblies.

Bron: Onder meer Album der Radwelt jaargangen 1905 tot en met 1909.

Posted in Achter de zware motoren. Tags: , , , . Leave a Comment »

Fixing

juni 16, 2022 — Stuyfssportverhalen

De hel zal die dag ongetwijfeld vol zijn geweest, want een normaal mens overleefde  zo’n val niet. Georges Sérès wél. Die bewuste dag in de zomer van 1909, was het geluk mét George.  Zo’n dag dat  niets verkeerd kan gaan. Georges Sérès,  beroepsstayer en  gegangmaakt door Werner Kruger een dikke Duitser, achter wiens pronte kont het goed toeven was. En nee, dit is geen homo-erotisch stukje, maar zo’n verrekte column over die malle stayers uit de oudheid van de sport. Die idioten die vrijwel dagelijks aan de pokertafel van het leven, hun lijf en leden inzetten.

Zoals George. Die tijdens die eerder genoemde  stayerskoers op de wielerbaan van het Parijse Parc des Princes, een klapband kreeg. George stuiterend over het beton, mankeerde vrijwel niets. Wel  gebutst en met een knallende koppijn, werd Krugers poulain van de baan geschraapt, en volgens de heersende mores naar het middenterrein gesleurd.

George Sérès een middelmatige Franse stayer, met op z’n erelijst het Europees kampioenschap, een paar nationale titels en die ene wereldtitel behaald in 1920. Een eeuw later hangt over die wereldtitel een raar luchtje. Eerst even vertellen dat George op de Duitse wielerbanen – waar de jongens van de kerels werden gescheiden –  niet zó vaak in actie was. George schraapte z’n geld bij elkaar, op de talrijke Franse wielerpistes.

Sérès een man met  doorzettingsvermogen, tilde zijn stayercarrière over de Eerste Wereldoorlog heen, om op drieëndertig jarige leeftijd in 1920 onverwacht wereldkampioen te worden. En daar zit nou nét de kneep.  Want als je denkt dat George toch wel wat in z’n mars had, is daar het wielerblad Orgaan–Rijwiel-en Motor jaargang 1920, uitgegeven door George Hoogenkamp.

In deze jaargang, wordt  Sérès ontmaskerd. Tijdens dat genoemde kampioenschap, zat Georgie in de slag t met gedoodverfd titelfavoriet Victor Linart. Sérès had zijn titel gekocht, en daarmee de gokkers massaal misleid. Tenminste, volgens de ouwe Hoogenkamp, een man met een scherp oog en vileine pen. Hoogenkamp’s achterdocht werd gewekt, toen hij Linart tijdens de koers opzichtig en theatraal naar zijn zij zag grijpen, om vervolgens niet meer aan te dringen naar de eerste plek waar Sérès zich had genesteld. Ach, wat maakt het ook uit. En buiten dat, staat er niet in de bijbel geschreven dat ‘de  stayer die zonder zonde zijt, de eerste steen werpt’? Het is maar dat U dát weet…

Bron: onder mee Orgaan-Rijwiel-en Motor, jaargang 1920, La Vie au Grand Air jaargang 1909.

Posted in Achter de zware motoren. Tags: , , . Leave a Comment »

Franz’ laatste rit

juni 2, 2022 — Stuyfssportverhalen

Vandaag, precies vijfennegentig jaar geleden verongelukte Franz Krupkat. Franz,  een oorlogsveteraan die drie jaar vocht aan het Westfront voor de eer van zijn megalomane  keizer, kwam in 1917 met een zware geestelijke tik uit de oorlog. Na zijn oorlogservaringen nam hij het leven dan ook niet meer zó serieus. Franz Krupkat, voor de Grote Oorlog al een verdienstelijk wielrenner, besloot daarom  achter de zware motor te gaan fietsen.  En reed vervolgens honderden koersen op de talrijke Duitse wielerbanen, waar zich wekelijks, levensgevaarlijk zaken afspeelden. Bekijk de oeroude stayersfoto’s en je ziet kerels met strakke, witte, angstige koppen aan de start. Daar tussen in staat Krupkat, ingehouden giechelend en proestend. 

De man had een vreemde kijk op gevaar, maar won tóch in twee seizoen een aantal prestigieuze koersen, waaronder het hoog geachte Preussenmeisterschaft waarbij hij onder meer de oude Piet Dickentman achter zich liet.

Op 2 juni 1927, tijdens een stayerskoers op de wielerbaan van Leipzig, krijgt De Vrolijke in de dertiende kilometer een klapband. Franz Krupkat, 33 jaar zal nooit meer lachen. Even een bizar detail: vlak voor Franz’ dodelijke val, werd de onfortuinlijke stayer samen met zijn gangmaker Walter Gedamke, op de foto gezet (zie hieronder).

Franz, door z’n collega’s Saldow, Walter Gedamke, Graue, Hoffmann en Meinhold naar z’n laatste rustplaats gebracht, waar aan z’n graf de diepbedroefde weduwe met haar vierjarig dochtertje wachtte. De oorlogsveteraan die lachend de dood opzocht, wacht op het kerkhof van de Dorotheenstädtischen Gemeind, in Berlijn, op de jongste dag. Franz, begraven onder een eenvoudige steen met de tekst, ‘Wie door beroep of plicht gestorven is, heeft met zijn dood het eeuwig leven verworven’.
Het eeuwige leven, dat is mooi mee genomen, maar je bent  pas echt dood als je vergeten bent. Wat dat laatste betreft, kan Franz Krupkat  ongestoord verder rusten. In Amsterdam wordt bij deze, zijn herinnering levend gehouden.

Bron: Kriegsalbum Radwelt jaargangen 1914 t/1918, Radwelt jaargangen 1918 t/m 1927.

Geïllustreerde Radren-Sport jaargang 1927.

Posted in Achter de zware motoren. Tags: , , , . Leave a Comment »

Onkel Adolf

april 8, 2022 — Stuyfssportverhalen

De Steglitzwielerbaan, gesitueerd in het Berlijn van voor de Eerste Wereldoorlog. Met directeur en eigenaar Adolf Knorr, een man die niet onderschat werd. Als manager stonden zo’n beetje alle topstayers bij Knorr onder contract. Met goed betaalde wedstrijdcontracten, zorgde onkel Adolf goed voor zijn jongens, waarbij natuurlijk ook aan z’n eigen portemonnee werd gedacht.

Het stayerscircus van Knorr stond garant voor vertier en sensatie: een succesformule om de meer dan zestig Duitse wielerbanen wekelijks vol te doen stromen. Knorr was ook een man die over weinig scrupules  beschikte, want de wielerbanen waarop zijn stayers hun duels uitvochten, waren niet bepaald veilig.  De pistes waren óf te klein, dan wel té smal. Zoals de Treptowwielerbaan in Berlijn, waar in korte tijd zeven stayers dodelijk verongelukten. Waarschijnlijk dáárom, maar vooral uit zakelijk oogpunt opende Knorr in 1905 de Steglitzbaan in Berlijn.

‘Steglitz’, een piste van vijfhonderd meter lang, twaalf meter breed én hoge bochten, met garantie op razendsnelle, maar daarom bloedlinke stayerskoersen. Vrijwel ieder weekend wisten vijftienduizend toeschouwers dat te waarderen. De kroegen in de omgeving van de baan, waren ook blij met Knorr’s razendsnelle gekkenhuis, want vóór de koers viel het bier niet aan te slepen.  

Ook op zondag 20 mei 1906, hadden de kasteleins weinig te klagen.  In ‘Steglitz’ stond de ‘Goldene Kette mit Stern’, een stayerskoers over honderd kilometer op het programma. Aan het vertrek  de Amerikaan Nat Butler, Peter Gunther uit Keulen, de lokale favoriet Bruno Demke en de Amsterdammer Piet Dickentman. Winnaar werd Dickentman, die de honderd kilometer afraasde in een tijd van een uur en twaalf minuten. Met zijn overwinning verdiende Piet niet alleen de gouden ketting, maar ook tweeduizend goudmark. Dat Dickentman in 1906 een topjaar had, maakte zijn uitslagen- en verdienstelijst wel duidelijk. De Amsterdammer won in Duitsland veertien grote koersen waarbij hij 45.300 goudmark op z’n rekening kon schrijven. (verhaal gaat onder foto verder)

Door een conflict tussen de UCI en  de machtige Duitse manager Knorr, gaf de  laatste een startverbod aan stayers bij hem onder contract, voor het  wereldkampioenschap gehouden in 1910. Knorr organiseerde zijn eigen titelstrijd: het Ober-Weltmeisterschaft, wat andere koek was dan zo’n ordinair wereldkampioenschap. Na de bekendmaking van dit kampioenschap, was de Steglitzwielerbaan  binnen enkele uren uitverkocht. Het werd de meest memorabele stayerskoers ooit. De enige koers zonder onderlinge combines, daarvoor stond er té veel eer op het spel. De honderd kilometer werd ‘rechtuit gereden’. Aan de finish lag namelijk eeuwige roem: hoe betrekkelijk dat ook is.

Dickentman als enige achter de motortandem, een loodzwaar monster bediend door stuurman Steger,en gangmaker Brettschneider.

Na afloop voelden niemand zich bekocht. Daar zorgden acht stayers wel voor, want de absolute top. Vlak voor de start. Terwijl de renners staan opgesteld, omringd door bobo’s, verzorgers en ander wielergepeupel, staan aan de andere kant van de baan de gangmakers, onder meer Werner Krüger, Franz Hofmann, Bauer en Gussy Lawson. Een kwartet dat binnen enkele jaren op de slachtvelden van de stayersbanen, het leven liet. Het was Piet Dickentman die er met de buit van door ging. De Amsterdamse stayer won met voorsprong. Volgens Piet, – die door de Duitse pers zijn hele leven lang als Herr Ober-Weltmeister werd genoemd, – was dat zijn mooiste overwinning uit zijn indrukwekkende loopbaan als stayer, die vijfentwintig jaar duurde.

Bron: Sport-Album der Radwelt jaargang 1906 en 1910.

Posted in Achter de zware motoren, Piet Dickentman. Tags: , . Leave a Comment »

Baptisten

maart 28, 2022 — Stuyfssportverhalen

De Amsterdamse Wielerbaan, begin september 1901. Op het programma de tweestrijd Emile Bouhours versus Piet Dickentman. Een race achter motortandems. Motoren werden aangeduwd. Harde plofgeluiden over de baan. Rillingen in onderbuiken. Natte plekken op houten banken. Voor we verder gaan, eerst even vertellen over die Emile Bouhours, een stayer afkomstig uit Normandië die ongetwijfeld voor een vet contract naar het obscure houten Amsterdamse wielerbaantje was gelokt.

Bouhours, met de trein aangekomen op het Centraal Station. Koffertje in de hand, alsof hij op weg was naar een bijeenkomst van de Zondag Baptisten. De man, voornamelijk actief op de Parijse wielerbanen, maakte in 1903 furore, op de door zo stayers gevreesde en bloedlinke Duitse wielerbanen. In 1903 won de Normandier zeventien grote koersen, wat hem zesentwintigduizend goudmark opleverde.   

Maar dat was twee jaar eerder, want in 1901 was het volk, op komen draven voor Dickentman en die Bouhours. Op de tribunes kreeg men waar voor hun stuivers. Want spektakel in de zesde ronde. De ketting van Bouhours motor vloog er vanaf, en kwam terecht in  het achterwiel. Nadat de stuurman van de wielerbaan was geschraapt, werd er over gestart. Bouhours achter de reservemotor, de geest gekregen, jakkerde ver voor Dickentman uit. Op het moment dat Piet gedubbeld werd, vloog de voorband van z’n motor van de velg.  Dickentman, én zijn gangmakers Adolf Thormann en Jozef Schwarzer, gietijzeren cowboys uit Berlijn, werden gelanceerd.

De catastrofe  was nog niet compleet. In een flits stuurde de stuurman van Bouhours zijn motor omhoog. Ontzetting op de tribune. Ga er maar even aan staan. Alsof een rijdende bom op je afstormt. Stuurman én balustrade werden verpletterd. Piet Dickentman en zijn jongens krimpend van de pijn, werden volgens het Nieuws van den Dag, ‘deerlijk gewond met bloedende wonden aan hoofden, armen, borst en beenen’, afgevoerd richting Wilhelmina Gasthuis. 

Bron: Het Nieuws van den Dag jaargang 1901, Album der Radwelt jaargang 1903.

Bouhours’ laatste ademstoot

17 Mei 1903, de Grossen Goldener Rad, gehouden op de wielerbaan van Friendenau. Een stayerskoers over honderd kilometer. Aan het vertrek van links naar rechts, Taddy Robl, Emile Bouhours, Fritz Ryser, Jimmy Michaels en Alfred Gornemann.  Dat Taddy Robl won, en daarmee tweeduizend goudmark mee opstreek is leuk voor de cijfertjesfreaks onder ons.

‘Aardig’ is, dat een paar jaar nadat de fotograaf afdrukte, Robl, Michaels, én Gornemann dodelijk verongelukten. Dan is er ook nog Fritz Ryser, die als stayer diverse keren wonderbaarlijk ontsnapte aan gruwelijke ongelukken, waaronder de catastrofe op de wielerbaan van de Botanische Garden in Berlijn waarbij negen toeschouwers nooit meer levend thuis kwamen. De daardoor zwaarmoedige en depressieve Fritz, besloot in 1916 vrijwillig uit het leven te stappen. Emile Bouhours, blies zijn laatste adem uit op drieëntachtig jarige leeftijd…

Posted in Achter de zware motoren. Leave a Comment »

Spijkeren

maart 14, 2022 — Stuyfssportverhalen
Links Albert Kaser, Heinrich Wronker en Piet de Roos.

De elite en de bourgeoisie, zag je daar niet. Wél volk dat bestond uit scheeps- en havenarbeidersarbeiders, afkomstig uit het nabijgelegen volksbuurten Kattenburg, Wittenburg en Oostenburg. Ruw en rauw volk met losse handjes. Dat er op de Amsterdamse Zeeburgwielerbaan  regelmatig knokpartijen en ander ernstige rellen voorkwamen, daar struikel je over in het archief van deze blog. Oproer en vechtpartijen, vastgelegd door de aanwezige fotograaf van dienst. Foto’s die beklijven. Waar je naar blijft kijken, die anno nu een diepere  betekenis krijgen.

Ook die ene foto van een trio gangmakers, geschoten op een zomerse en zonnige zondag, ergens in de zomer van 1914,  waarop iedereen die de kans kreeg, schaamteloos voor poseerden. De Zeeburgwielerbaan, met z’n dwarslatjes aan elkaar hangende piste. Waar regelmatig de koers  werd stilgelegd, om de timmerman de kans te geven om de losgetrilde latten vast te spijkeren. Dat de baan kapot werd gereden, door de zware gangmaakmotoren, daar trokken gangmakers Albert Käser, Heinrich Wronker en Amsterdammer Piet de Roos zich niets van aan. De Duitse gangmakers Käser en Wronker, die op eigen manier hun kleine krasjes in de wielergeschiedenis kerfden. 

Wronker, in 1915 betrokken bij een levensgevaarlijke actie op die zelfde Zeeburgwielerbaan, waar stayer Jan van Gendt als detonator fungeerde. Tijdens de koers met tachtig in het uur, verkocht Van Gendt tijdens het passeren de Vlaamse stayer Vanderstuyft een muilpeer.  Wat al een kunst op zich was. Bij Vanderstuyft’s gangmaker Wronker afkomstig uit Keulen, slaan dan de stoppen door. Op zijn zware Brennabormotor gaat hij achter Van Gendt aan, en probeert hem tot twee keer toe aan te rijden. Terwijl het publiek fijn zat na te sidderen, agenten en juryleden de dolgedraaide Wronker in bedwang hielden, zat de aanwezige journalist van De Telegraaf ijverig te noteren.
‘Het is een schande’, opent hij maandagmorgen met dampende morele verontwaardiging zijn artikel.

Ach die Heinrich Wronker, die nogal schlemielig aan z’n eind kwam. In augustus 1926, op zijn eigenste wielerbaan in Keulen, was hij betrokken bij een valpartij. Een crash waar Wronker nét langs kon glippen. Om vervolgens met motor en al uit de wielerbaan te vliegen. Tussen de houten banken gaf Hein de geest.

Bron: Revue der Sporten jaargang 1915 en 1915, Illustrierter Radren-Sport, jaargang 1926.

Posted in Achter de zware motoren. Leave a Comment »

Flo

februari 24, 2022 — Stuyfssportverhalen
Gus Lawson.

Florence Nightingale dus, de vrouw die de gewonde soldaten verpleegde tijdens de Krimoorlog. Florence, ook wel de ‘dame met de lamp’ genoemd, want doolde ’s nachts door de pikdonkere ziekenbarrakken met een olielamp, waarmee ze ongetwijfeld ijlende soldaten de stuipen mee op het lijf jaagde, die Flo aanzagen voor de doodsengel. Evengoed gleed Florence de geschiedenis in, als hét symbool van de ziekenverpleging.

Dat er op de wielerbanen van vóór de Eerste Wereldoorlog een Florence Nightingalesyndroom heerste, is hoogstwaarschijnlijk. Renners die ten val kwamen, werden zwaar gewond van de baan geschraapt, en naar het middenterrein gesleurd. Hoe de behandeling van de aanwezige baanarts was, daar moeten we maar niet aan denken. Daar word je als renner hard van, zal wel de mores zijn geweest. Gelijk hadden de verzorgers en soigneurs van de belle epoque. Wat dát betreft, zal Gus Lawson zich zelf wel eens vertwijfeld afgevraagd hebben, waarom hij niet koos voor een carrière aan de biljarttafel, of een andere ongevaarlijke sport. Waarom moest hij uitgerekend op die dag, in het parc des Princes van het Parijs van 1904, op een gangmaakmotor zijn rondjes rijden. Gus een Amerikaan, wist dat eigenlijk ook niet. Maakt ook niks uit. Met renner Walthour achter zijn rug, crashte Gussie met zo’n tachtig kilometer op de teller.

Tommy Hal.

Ook voor Gus werd geen uitzondering gemaakt, en onderging de sleepbehandeling al lijdend. De  wielerbaan van het Parc des Princes waar het niet écht pluis was. Een jaar eerder verongelukte de Amerikaanse stayer George Leander daar dodelijk. En een maand na Gus, sloeg Tommy Hal bijna te pletter. Tommy, stayer afkomstig uit Londen kreeg tijdens de race een klapband. Met wat later bleek, zware inwendige kneuzingen werd Tommy weggedragen. Negen jaar later, tijdens de Grote Prijs van Keulen verongelukte Gus Lawson uiteindelijk dodelijk.

Bron: La Vie au Grand Air jaargang 1904,

Posted in Achter de zware motoren. Tags: , , , , . Leave a Comment »

Vette worst

februari 18, 2022 — Stuyfssportverhalen

Het Europees kampioenschap stayeren, anno nu een onderonsje, gehouden op een afgelegen wielerbaantje. Was ooit een grootste koers, met garantie op een uitverkocht huis. Ook in 1903, met  decor de wielerbaan van Leipzig, waar veertigduizend toeschouwers de weg naar toe hadden gevonden. Het Meisterschaft von Europa over honderd kilometer, zoals dat op de aanplakbiljetten stond, en waarmee de kroegen van Leipzig mee vol hingen.

Aan de start de vier beste stayers van het moment. Een kwartet dat ging uitmaken wie de titel kreeg. De vette worst was natuurlijk, de drieduizend goudmark aan de titel verbonden. Waarvoor Amsterdammer Piet Dickentman, de Duitser Taddy Robl en de Fransen Paul Dangla en Henry Content als hongerige honden op afkwamen. Van het wedstrijdverloop is niet veel bekend. Wél dat Robl de honderd kilometer afraasde, in een tijd van 1 uur en 24 minuten.

Voor Robl was 1903 een gezegend jaar. De man won in het buitenland zesentwintig stayerskoersen. Tel daar nog eens zestien koersen bij op, gewonnen in z’n heimat. Robl, met ruim zesentwintigduizend goudmark was daarmee de best verdienende renner van z’n land. Even voor de statistici onder ons: Paul Dangla werd tweede, Dickentman drie en Contenet sloot het rijtje. Zeven jaar later stopte Robl met de stayerij. Hoogstwaarschijnlijk werd het hem te gezapig, ondanks de liters bloed die wekelijks over de Duitser wielerbanen vloeide.

De voormalige Europees kampioen stapte over naar de vliegerij. Om niet veel later van honderden meters hoogte in z’n tweedekkertje dodelijk neer te storten. Aardig detail: Piet Dickentman was voor dat genoemde vliegtochtje uitgenodigd. Die fatale ochtend, had Piet zich verslapen… Na Robl’s dodelijke stort was de briefkaartenfirma Franz Martin ook uit Leipzig, er als gieren bij om daar van een alleraardigst ansichtkaartje te maken. Altijd leuk om zoiets op je verjaardag in de brievenbus te vinden.

Bron: Album der Radwelt jaargang 1903.

Posted in Achter de zware motoren. Tags: , , , , . Leave a Comment »

Amputatiezaag

februari 16, 2022 — Stuyfssportverhalen

De Grote Prijs van Brunswijk, zondag 7 mei 1905. Mooi weer, én een spetterend programma. Aan de start van de stayerskoers Hubert Sevenich afkomstig uit Stolberg, Rijnland, Richard Schröter uit Dresden, en de Amerikaan Woody Hedspath. De laatste een Afro-Amerikaan, in het kielzog van sprintlegende Major Taylor meegekomen naar Europa.

Woody, in het roomblanke Duitsland, waar een zwarte stayer net zo onbekend was als een ijsbeer in de Sahara, was allesbehalve een kermisattractie daarvoor fietste hij iets te hard. De Amerikaan, afkomstig uit Indianapolis, won dan ook in zijn eentje de beruchte Zesdaagse van Dayton.

Hedspath, ook actief op onze vaderlandse wielerbanen waar hij op de affiches aangekondigd werd met ‘den neeger’, had ongetwijfeld een flinke laag eelt op de  ziel. Waarschijnlijk dáárom, maar zeker voor het geld, bewees hij dat niet alleen witte rakkers hard konden fietsen. In Brunswijk vloog Woody er direct vol in. 

Met achter aan zich aan de jakkerende Schröter én  Sevenich. De laatste bezig Schröter te passeren, maar deed dat iéts te strak. Motorsturen raakte elkaar. In een kluwen van ontploffende en vallende motoren werd Hubert Sevenich, bezig met zijn zesde stayerskoers, verpletterd tegen de balustrade.

Richard Schröter had ietsje meer geluk. Zei het, dat voor de man uit Dresden aan de horizon flauw de contouren van een invalidekarretje opdoemden. Door de val waren zijn benen ernstig gewond. Nadat Richard naar het middenterrein was gesleept, knikte de aanwezige baanarts goedkeurend. Pruisische artsen weten daar wel raad mee. Diep weggestoken in zijn lederen doktersvaliesje, tussen de flesjes jodium, pleisters, verbandrollen, en andere voor dokters handige spullen, diepte hij zijn amputatiezaag op.

Indachtig de kreet dat zachte dokters stinkende wonden maken, werd met de zaag Richard Schröter van zijn onderstel verlost. Dat lot werd bespaard voor de arme Hubert Sevenich, 26 jaar jong. Die werd compleet mét benen, begraven op het dorpskerkhof van zijn geliefde Stolberg.

Bron: Radwelt jaargang 1905, Nieuws van den Dag jaargang 1905.

Posted in Achter de zware motoren. Tags: , , , , , , . Leave a Comment »

Steenpuist

februari 1, 2022 — Stuyfssportverhalen

Rioolaansluitingen waren er niet. Erger, het toilet, wat bestond uit een emmer stond in de keuken, waarbij één keer per week de strontkar door de buurt kwam, om deze te legen. Stegen met piepkleine krotwoninkjes, waar je de armoede van de muren kon schrapen. Schurft en luizen, gingen hand in hand.  En heet water om kleding mee te wassen, werd gekocht bij een zogenaamd ‘water en vuur winkeltje’. Over lichaamshygiëne zullen we het maar niet hebben. Welkom in de vooroorlogse Jordaan, die Amsterdamse volksbuurt, die anno nu, omgeven is met valse romantiek.

Dat Johnny Schlebaum dat allemaal meegemaakt had, is zeker. Johnny geboren en getogen in die zelfde Jordaan, als zoon van een kolenhandelaar. Loste voor zijn vader regelmatig, en in zijn eentje een schuit vol kolen. Waarschijnlijk dáárdoor kon de wereld van de antraciet en cokes hem gestolen worden. Johnny Schlebaum werd stayer. Beschouwde dat als een heus vak. En een beroep moet je leren. Volgens hem kon je dat maar in één land: Duitsland.

Johnny als nobody noodgedwongen, actief op de kleine Duitse wielerbaantjes. Een ruig circuit, waar kansloze om een plekje knokte. Een harde leerschool, waarbij de kloten regelmatig eraf werden gedraaid. Na drie jaar was de opleiding voltooid. De kolensjouwer uit de Jordaan was stayer, en koerste ook regelmatig voor eigen volk. Wat een lokale journalist, zich aan Johnny’s voormalige kolenloopbaan deed herinneren. De scribent zadelde Johnny in z’n krant op, met de bijnaam ‘roetmop’, en verzon a passant er bij, dat z’n vader schoorsteenveger was.

Johnny, uit de Lindenstraat, werd een cultheld. Als Johnny, voor de zoveelste keer woest ten aanval trok, loeide het hele stadion de oeroude schoorsteenvegerskreet ‘hoeiii’. Johnny Schlebaum behoorde tot de wereldtop, maar ondanks dát, ging het regelmatig mis. Het waarom..? Op de beslissende momenten, kreeg Johnny last van steenpuisten op z’n zitvlak. Wat natuurlijk met die genoemde hygiëne te maken had. Bekijk de foto’s van hem, en je ziet een mooie, maar morsige, onverzorgde jongen.

Johnny Schlebaum met gangmaker Slesker.

Dat hij dagenlang in dezelfde koersbroek actief was, behoort tot de zekerheden. Koersbroeken waren duur, de beloning laag en de inflatie gierde door Europa. Dat brak ook Johnny op. Tijdens één van zijn laatste wereldkampioenschappen gehouden in 1932, was Johnny dé grote favoriet.  In de series was hij ongenaakbaar, en de regenboogtrui lag voor het oprapen. Helaas voor de voormalige kolensjouwer, want vlak voor de finale, voelde Johnny in zijn onderbroek een lastige, pijnlijke bobbel. Een opkomende steenpuist, groot als een stuiter weerhield Johnny er van om z’n plekje in de mondiale sportgeschiedenis in te nemen.    

Posted in Achter de zware motoren. Tags: , , , , . Leave a Comment »
« Older posts
Newer posts »
error: Inhoud is beschermd!
%d bloggers liken dit: