De val duurde eindeloos. Langzaam schoof hij naar z’n levenseinde. En het diepe ravijn grijnsde tegemoet. Dat tijdens de laatste seconden van je aardse bestaan, je leven in een film voorbij gaat, is twijfelachtig. Wél dat hij schreeuwde van de angst.. Als je de dood in z’n smoel kijkt, komen primitieve angsten én reacties vrij. Op het moment dat zijn voorwiel over de ravijnrand schoof, trok hij instinctmatig de voeten uit de pedalen. Gottfried Weillenman, Zwitserse profrenner, in dienst van kopman Ferdinand Kubler, tijdens de Tour van 1950. Gottfried had tijdens de beklimming van de Aubisque, Kubler vakkundig over die beruchte col geholpen.
Klimmen in de Pyreneeën, áltijd zwaar labeur. Maar klein bier vergeleken met de afdalingen. Vooral in het begin van de jaren vijftig. Waar gedaald werd over, met steenslag bezaaide, slecht onderhouden ‘wegen’. Een soort geitenpad, die als een kras in het bergmassief was getrokken. Buitenkansjes voor renners met suïcidale trekjes. Ieder voor zich, en God voor ons allen. Laat je maar gaan, en blijf met je handen van de remgrepen af. Geluk is met de doldrieste. Maar niet voor Gottfried. Die sloeg in een van die haarspeldbochten onderuit. En schoof richting afgrond.
Renners, met een missie, die voelen geen pijn. Die zitten tjokvol adrenaline. Ook Gottfried Weillenmann, dertig jaar oud, en een gewezen Zwitsers kampioen. Om zijn kopman weer bij te staan sprong de brave Gottfried, duizelig, gebutst en geschaafd, op zijn fietsje. Dat de man als vierenzestigste, op slechts vier minuten achterstand op de winnaar over de streep kwam kan niet genoeg geroemd worden. Weillemann’s opofferingen waren niet voor niks. Ferdinand Kubler won deze Tour.
Dan is het acht november 2018. In een verpleeghuis in Lugano, Zwitserland, overlijdt, vredig in zijn slaap Gottfried Weillenman. Gottfried werd 98 jaar.
Bron: Miroir de Sprint jaargang 1950.
Sportredacties gaan los, en overtreffen elkaar in extra bijlagen. Tourtoto’s draaien volop en de decorstukken voor de praatprogramma’s staan klaar. Kortom de Ronde van Frankrijk komt er aan. Deze blog gaat mee in de waan van het moment en ging in zijn archief op zoek naar de onbekende Tourmomenten. En stuitte daarbij op bizarre voorvallen.
Die heerlijke jaren vijftig. Met mythische Tourhelden zoals een Woutje, Wim, Hein, maar ook Jean Branckart: bij de jongens van de geboortegolf razend populair. Jean was nogal zeldzaam. Met dank aan de Bubblegumkauwgum. Een pakje Bubblegum, verwoester van hele generatie jongensgebitten, voor vijf centen, maar wél voorzien van een gekleurd ‘wielrennersplaatje’. Godsallemachtig, je hele zakgeld ging daar aan op. Dwangmatig moest de verzameling wielerplaatjes compleet zijn. Wie die Branckart eigenlijk was? Géén idee. Ja een wielrenner. En dat was het.
Onbegrijpelijk! Het gaat de grenzen van ‘geluk’ vér voorbij. ‘Normale’ mensen overleven zo iets niet. Maar die zijn dan ook geen beroepsrenners. Wim van Est, Nello Lauredi en Philippe Gilbert wél. Een trio met griezelige overeenkomsten. Alle drie stortten in het ravijn. En dan ook nog eens tijdens een afdaling in de Pyreneeën. Om daar vervolgens vrijwel ongeschonden uit te klauteren: met Gilbert vers in het geheugen.
Mannen in bruine hemden. Met een smeulende oorlogszucht in de ogen. In colonnes sinister stampend door steden en dorpen. Welkom in het Duitsland van de jaren dertig met marcheren als nationale bezigheid. Het Avondland als een hogedrukketel vol oorlogsretoriek én rassenwaan. Andere bezigheden waren verdacht. 
Het voorjaar van 2014 met de Kathedraal van Vence, Zuid-Frankrijk, als decor. Waar onder strakke regie van een priester in volle oorlogsuitrusting, het Rijke Roomse leven én het wielrennen samen kwamen. Alle ingrediënten voor een fijne requiemmis waren aanwezig. Want overijverige misdienaars. Een dampend, zwaaiend wierookvat. Aan de muur een wulps lachend Mariabeeld. Walmende kaarsen. De geur van verse bloemen. En prominent, voorin de kerk de hoofdrolspeler rustend in een lijkkist. 
Wat is erger? Sterven aan een hartaanval in de wachtkamer van de cardioloog? Of, na een heroïsche vlucht van meer dan tweehonderd kilometer, vlák voor de finish sneuvelen? Zeg het maar…! Vlak na afloop van de etappe Metz-Luik wist Raphael Geminiani ongetwijfeld hét antwoord. Enfin, Tour de France anno 1950. Mooie, romantische tijd, waar je als renner onbekommerd een paar tabletjes amfetamine kon slikken zonder het gezeik van allerlei kereltjes van de dopingcontrole. 
De afgetrainde kont op een koude, harde stoep. Een nat zweetsjaaltje, om de nek. Het hart bonkt nog op volle toeren. Adrenaline raast door het lijf. Lurkend wordt een slok uit een aluminium bidon genomen. Met een onzekere oogopslag wordt beduusd op de uitslag gewacht. De aankomst van de tweede etappe Virre-Reins. Ronde van Frankrijk anno 1939, kabbelend in een gezapige tijd, waarbij de waanzin van hedendaagse Touraankomsten nog vér weg was. Dat laatste kwam bij Jean Fontenay, 28 jaar, alleen in duistere en onheilspellende nachtmerries voor. 
Eenzaam. Helemáál alleen. Het ooit atletische, getrainde lijf, afgetakeld, en versleten. Van een afstand kijkt De Dood, hongerig en wrijvend in zijn knokige klauwen, toe. Voor George Decaux, 85 jaar, maakte het niks meer uit. 
Col du Portet. Een steile stinkcol van ruim tweeduizend meter hoogte, gelegen op de grens met Spanje. Domein van schaapsherders. Van die morsige, stinkende kerels, met téveel hormonen in het lijf, die maandenlang, zonder vrouw, met hun kudden op zo’n berg bivakkeerden en waar je er maar niet aan moet denken wat ze s ´nachts met die schapen uitspookten. Maar dáár ging het anno 1936 even niet over. De Col fungeerde tóen als scherprechter tijdens de vijftiende etappe Perpignan-Luchon, over meer dan driehonderd kilometer. Met Sauveur Ducazeaux, een Bask afkomstig uit Frans Baskenland, in een hoofdrol. Sauveur, als eerste renner aan de top, en werd hartstochtelijk verwelkomd door een massieve mensenmassa, waarvan je nu afvraagt hoe deze in godsnaam naar boven zijn gekomen. Dat laatste zal hem ongetwijfeld een rotzorg zijn geweest. De man, stumperend op een fietsje zonder versnellingsapparaten, had wel iets anders aan zijn kop, want had urenlang, tegen die steile hellingen met God ‘zitten praten’. Gelukkig voor hem naderde de verlossing want de afzink: de opmaat voor zijn enige Toursucces.
