De Treptowwielerbaan. De kleinste wielerpiste van Berlijn. Maar wél de gevaarlijkste. Ter plekke aanwezige schrijvers van horrorverhalen, knikte begrijpend. Munitie voor gruwelverhalen lag voor het oprapen. Eén blik was al genoeg om te huiveren. Want het perfecte decor van verschraalde, afbladderende, reclameborden. Een versleten, betonnen wielerbaan, met een zwart spoor van gemorste olie en resten van afschilferende banden. Desolate tribunes, waar tussen de houten banken vandaan, kale bomen uit groeiden. Neerdwarrelende bladeren op de baan, gaf een onheilspellende meerwaarde. Alsof de stayerskoersen op Treptow al niet gevaarlijk genoeg waren.
De Treptowbaan, dé perfecte plek voor gruwel. Een hangplek van de Dood. Zeven jonge stayers beleefden daar dan ook hun laatste race. Tevens de laatste dag op dit ondermaanse. En niet alleen de wielerbaan deed huiveren.
Op het middenterrein was het ook niet pluis. Tim Johnson, een wielercoach, had zich ongetwijfeld vervloekt dat uitgesproken hij, op deze fatale plek daar, op 24 april 1908, zijn renner stond te coachen. Een van de baan gekomen, op hol geslagen zware gangmaakmotor raasde over het middenterrein. Johnson was de enige die dat niet in de gaten had. Tim werd achtenveertig jaar.
Twee jaar eerder gaf gangmaker Paul Dunkel de aftrap voor de bloedbruiloft op Treptow. Paul, gangmaker van stayer Bruno Demke. Tijdens de Grote Prijs van Berlijn, met nog één ronde te gaan in winnende positie, krijgt zijn motor een klapband. Twee dagen later in het krankenhaus, gaf Paul, 28 jaar, de geest.
Een tikkeltje dramatischer was het definitieve afscheid van stayer Gustav Schadebrodt, op 22 oktober 1908. Gustav, een broodmagere slungel van bijna twee meter, gegangmaakt door z’n broer Otto. Tijdens een stayerskoers op Treptow, komt Gustav ten val. Enkele minuten later meldde lange Gustav zich bij zijn lieber Gott. Gustav werd vijfentwintig jaar.
En dan was er ook nog Max Bauer. Max, gangmaker van zijn zeven jaar jongere broer Fritz. Tijdens de Grote Memento-Prijs, gehouden in augustus 1916, keek Max even achterom of z’n broertje nog goed aan de rol zat. En raakte daarbij de zijkant van de passerende gangmaakmotor van stayer Fritz Stellbrink. Max werd zevenentwintig jaar.
Mooi, mooist, allermooist, was het definitieve afscheid van stayer Erich Baumler. Erich, een jongen, nota bene uit de wijk Trepwtow, had gewaarschuwd moeten zijn. Hij werd evengoed stayer. Zes weken na de hemelgang van Max Bauer maakte hij zijn debuut achter de zware gangmaakmotor. Op de lugubere tribunes, ongetwijfeld zijn complete familie aanwezig. Die waren getuigen dat hun Erich, voluit razend, de zijkant van de Brennabormotor raakte. Erich, gevallen, gebarsten schedel, mocht maar twintig jaar worden.
De Treptowbaan had meer slachtoffers. Als onbekende soldaten op het slagveld ‘Treptow’, sneuvelden ook de stayers Max Hansen, en Willy Hamann, die respectievelijk in 1913 én 1914, op Berlijns eigenste horrorwielerbaan, verongelukte.
De Treptowbaan is er niet meer. Met zijn zeven dodelijke slachtoffers aan gene zijde. Hoewel… Tijdens donkere, stormachtige nachten, dolen hun geesten nog steeds op de plaats delict. Of slaat de verbeelding van deze schrijver nu op hol…?
Bron: Album der Radwelt, jaargangen 1906 tot en met 1917.
Wij gaan eerst even het bed van Franz Reckzeh opschudden. Daarna komt de finale die vol staat met bloederige details. Franz Reckzeh dus. Een adrenalinerukker van het zuiverste soort. De man beoefende een stiel waar maar één lullige moment van niet opletten goed was voor een ‘enkeltje’ richting kerkhof… Op de winterbaan van Hamburg anno 1902, maakte Franz als ‘machinist’ op de zware motortandem een mooi debuut. Voor op de motor stuurman van Arthur Müller. De laatste maakte tijdens de koers nét dat ene kleine inschattingsfoutje. Enfin, enkele minuten nadat Müller met gebroken ledematen en een barst in zijn schedel onder de gecrashte motor vandaan was getrokken, gaf de man de geest. En Franz…? Die maakte ook een doodkukel, wat hem niet belette na zijn herstel een nieuwe gangmaakmotor te kopen.
Franz Reckzeh werd gangmaker van Bruno Salzmann: afkomstig uit Amsterdam. Salzmann, een stayer van ‘net niet’, won achter de rug van Reckzeh onder meer de Grote Prijs van Amsterdam én van Neurenberg. Grossierde in tientallen ereplaatsen en mocht na vijf seizoenen bijna negentigduizend goudmark op zijn rekening bijschrijven. Ook Amsterdam maakte rond 1910 kennis met Franz’ stuurkwaliteiten. Tijdens een koers op de wielerbaan van Zeeburg moest Franzl onverwacht uitwijken. Waarbij hij hoogstwaarschijnlijk een volle tribune mee leeg jaagde. Tijdens die manoeuvre roste hij met zijn zware Dürkoppmotor een halve houten balustrade in de gort.
En Franzie…? Die werd ook piloot. Maar zijn einde was nou niet zó groots, meeslepend en dramatisch als van Demke. Had Franz Reckzeh maar niet zijn ene arm té ver moeten uitstrekken. Deed de man wel. En laat dat nou net in 1918 gebeuren én naast een draaiende vliegtuigpropeller! Die als een gehaktmolen Franz arm afrukte. De eenarmige Franz Reckzeh, nooit meer op een motor gezien, stierf uiteindelijk in 1927.
Veertien jaar wist hij uit de knokige klauwen van de Dood te blijven. Dat waren jaren dat hij honderden keren een blik aan gene zijde wierp, waarbij de adrenaline door zijn lijf gierde. Maar nu was het genoeg geweest. Zijn geluk was op. Op 24 augustus 1916, midden in de Eerste Wereldoorlog, vielen traag de laatste korrels van het leven van Bruno Demke door de zandloper van Magere Hein.
