Wij gaan eerst even het bed van Franz Reckzeh opschudden. Daarna komt de finale die vol staat met bloederige details. Franz Reckzeh dus. Een adrenalinerukker van het zuiverste soort. De man beoefende een stiel waar maar één lullige moment van niet opletten goed was voor een ‘enkeltje’ richting kerkhof… Op de winterbaan van Hamburg anno 1902, maakte Franz als ‘machinist’ op de zware motortandem een mooi debuut. Voor op de motor stuurman van Arthur Müller. De laatste maakte tijdens de koers nét dat ene kleine inschattingsfoutje. Enfin, enkele minuten nadat Müller met gebroken ledematen en een barst in zijn schedel onder de gecrashte motor vandaan was getrokken, gaf de man de geest. En Franz…? Die maakte ook een doodkukel, wat hem niet belette na zijn herstel een nieuwe gangmaakmotor te kopen.
Franz Reckzeh werd gangmaker van Bruno Salzmann: afkomstig uit Amsterdam. Salzmann, een stayer van ‘net niet’, won achter de rug van Reckzeh onder meer de Grote Prijs van Amsterdam én van Neurenberg. Grossierde in tientallen ereplaatsen en mocht na vijf seizoenen bijna negentigduizend goudmark op zijn rekening bijschrijven. Ook Amsterdam maakte rond 1910 kennis met Franz’ stuurkwaliteiten. Tijdens een koers op de wielerbaan van Zeeburg moest Franzl onverwacht uitwijken. Waarbij hij hoogstwaarschijnlijk een volle tribune mee leeg jaagde. Tijdens die manoeuvre roste hij met zijn zware Dürkoppmotor een halve houten balustrade in de gort.
Waarom Salzmann een overstap maakte naar een nieuwe ‘trekker’? Niet meer na te gaan. Wél dat Franz een contract aanging met Bruno Demke, stayer uit Berlijn. Reckzeh en Demke, actieve leden van de Kerk der Spanning, vonden elkaar later tijdens de Grosse Krieg. Maar eerst vertellen over hun stayerslotgevallen. Die mochten er zijn. Tot de Eerste Wereldoorlog won het duo tientallen koersen waaronder de Grote Prijs van Europa en verdiende daarmee meer dan vijftigduizend goudmark.
Dat Demke na het losbreken van de Krieg zich als de kippen meldde bij de Fliegertruppe des Kaiserreiches was te verwachten. Enfin, Demke piloot boven het Westfront behaalde het IJzeren Kruis Eerste Klasse: en stortte vervolgens in 1916, hoog boven Berlijn neer.
En Franzie…? Die werd ook piloot. Maar zijn einde was nou niet zó groots, meeslepend en dramatisch als van Demke. Had Franz Reckzeh maar niet zijn ene arm té ver moeten uitstrekken. Deed de man wel. En laat dat nou net in 1918 gebeuren én naast een draaiende vliegtuigpropeller! Die als een gehaktmolen Franz arm afrukte. De eenarmige Franz Reckzeh, nooit meer op een motor gezien, stierf uiteindelijk in 1927.
Foto 1: Franz Reckzeh op de motortandem. Foto 2: Met Salzmann, Foto 3: Met Demke.
Bron: Radwelt jaargangen 1903 tot en met 1916, Illustrierter Radrenn-Sport, jaargang 1927.
september 3, 2016 at 4:38 pm
Je moest geen watje in die jaren zijn,als je Stayer wilde worden om je heen vlogen de Gangmakers en Stayers door de lucht maar een paar Stayers konden wel tegen een stootje,Bruno Demke,Bruno Salzmann,gelukkig kwamen ze er goed van af toen Gangmaker Frans Reckzeh door de tribune heen jaagte en heelwat mensen meesleepte.Bruno Salzmann kwam er beter van af die kon Duizende Goudmarken in zijn zak steken en was een rijk Stayer,Demke wie achter Reckzeh reed kon zijn duizende goudmarken wel vergeten die storte na een luchtgevecht boven Berlijn neer en kwam om het leven,wie zijn 50 duizend goudmark op gemaakt heeft kan hij niet meer navertellen,Gangmaker Frans Reckzeh was ook opgeroepen bij de luchtmacht en bleef leven alleen verloor hij zijn arm door een propeller van zijn vliegtuig uit dat hele verhaal kan je begrijpen dat je geen watje moest zijn om als Stayer door het leven te gaan.
november 1, 2016 at 2:13 am
Prachtig geschiedkundig verhaal weer uit de duistere krogten van de mysterieuze stayersport, André!