Loodgieter

Peter Post

Een  adres vastgeklonken in het geheugen van iedereen die ooit een racefiets tussen de benen had. De Westerstraat 150,  meer dan tachtig jaar het onderkomen  van het roemruchte fietsmerk RIH-Sport. Dat op een RIH-fiets meer dan zeventig keer een renner wereldkampioen werd is ter kennisgeving.

Tien jaar geleden sloot Wim van der Kaaij, de laatste RIH-framebouwer, definitief de deur. Voor stalen fietsen was en is er geen toekomst, weggevaagd als deze zijn door carbon exemplaren. Inmiddels is het merk ‘RIH’, omgeven door een mythische waas met de bijbehorende  cultstatus.

De voorzet werd jaren eerder gegeven door de framebouwers Bustraan en Van der Kaaij. Die hun klanten altijd het gevoel gaven dat ze speciaal voor jou, koersende sukkel, toch maar een frame hadden gebouwd.  Je wist wat je kocht. Een RIH-koersfiets was een degelijk product. Maar dat waren die andere handgebouwde frames van de toenmalige concurrentie ook.

De retro stalen RIH-koersfietsen, inmiddels zo’n beetje heilig verklaard. Met de bijbehorende anekdotes en  verhalen  die  met het verstrijken van de jaren, steeds mooier worden. Waarbij het begrip ‘relativering’ ver weg is.

Stokoude, beschadigde, en verroeste  karretjes, waarop het woord ‘RIH-Sport’, amper te zien is, worden op de sociale media gepresenteerd als archeologische schatten. Dan zijn er ook nog  liefhebbers, strak in de leer, bij wie een RIH als kunst aan de muur hangt. Tikkeltje overdreven. Iedere loodgieter, met verstand van legeringen én metallurgie, kon een stalen frame lassen.

Tijden veranderen. Ook in de koers, waar  de amfetamines, die ouwerwetse boerenjongensdope is vervangen door enge bloeddoping. En waar een stalenkoersfiets heeft plaats moeten maken voor  een hightech, carbonkarretje.  Terwijl schrijver dezes dit cynisch stukje tikt kijkt hij met een liefdevolle blik naar links. Want daar staat zijn eerste grote liefde. Een meer dan vijftig jaar oude, prachtig gerestaureerde en zwart gespoten RIH…

De Staalmeester is vertrokken

Copy of RIH SPORT 01 (1)Hij noemde zich zelf De Staalmeester. En terecht. Niemand bouwde een racefiets van staal zo perfect als hij. Terwijl iedere wielrenner overstapte op een fiets van kunststof,  bleef hij het staal trouw. Volgens Willem van der Kaaij loopt en rijdt geen racefiets zó goed als een exemplaar gebouwd met stalen Reynoldsbuizen. Om dat fijntjes te illustreren dat Peter Post koersend op een RIH-fiets nog steeds de snelste tijd heeft als winnaar van Parijs-Roubaix. Willem van der Kaaij constructeur van het illustere RIH-Sport wist waar hij het over had. Meer dan vijftig jaar beoefende hij de stiel van framebouwer. Begonnen als leerling van de beroemde Wim Bustraan, om later de zaak over te nemen. Maar ook framebouwers worden oud, hebben niet het eeuwige leven. Na negentig jaar bestaan te hebben sloot Van der Kaaij twee jaar geleden de deur van zijn geliefde RIH-Sport aan de Westerstraat voorgoed. Maar bij de ambachtsman Van der Kaaij bleef het knagen. Thuis zitten was niets voor hem. De komst van Lorenzo Milelli en Diederik Martens was voor hem een geschenk uit de hemel. Copy of CIMG1785
Milleli en Martens, jong ambitieus, namen het merk RIH over en maakte op een industrieterrein in Amsterdam-Noord de doorstart van RIH-Sport. Van der Kaaij, geboren en getogen Jordanees, bleef er bij betrokken, was iedere dag in de werkplaats te vinden en onthulde zijn twee leerlingen de geheimen hoe je een een frame bouwt. Van der Kaaij, 77 jaar, hoopte tot in lengte van dagen actief te zijn bij ‘zijn’ RIH. ‘Als Onze Lieve Heer een framebouwer nodig heeft, dan hoor ik het wel’ vertelde hij twee weken geleden nog.
Dat was niet tegen dovemansoren gezegd. Onze Lieve Heer had zeker een frame nodig. Gisteravond overleed geheel onverwachts Willem van der Kaaij ten gevolge van een hersenbloeding.

 

Foto 1: Links een nog jonge Van der Kaaij met Wim Bustraan.

Foto 2: Willem Van der Kaaij in gesprek met Jan Jonker.

RIH, als je eerste minnares

RIH SPORT 01 (1)Iedereen die zich wielrenner durfde te noemen liet daar ooit een frame aanmeten. RIH-Sport, het begrip fietsenwinkel ver voorbij, en dat bijna een eeuw lang. Dat is definitief verleden tijd. RIH bestaat niet meer, ingehaald door de tijd en fietsenfabrieken uit Taiwan. Alléén daarom koestert de liefhebber zijn stalen RIH.  De laatste is hard op weg een collectorsitem te worden.  Waar ooit meer dan zestig wereldkampioenen een fiets bestelden  is nu niets meer. De zaak op de Amsterdamse Westerstraat is leeg, stoffig en verlaten. Een holle ruimte met plasticvellen voor het etalageruit. Alleen het nummerbordje, ooit opgehangen door eigenaar Willem Bustraan, herinnert nog aan diens beroemde en  illustere fietsatelier.
Bustraan, grootmeester van de stalen Reynoldsbuis, telg uit een oud geslacht van wielrenners en framebouwers. Niemand maakte zulke degelijke ‘kaders’ als hij. Alsof je bij een haute-coutureatelier kwam. Die vergelijking. Ome Willem, correct, wat afstandelijk, en altijd in stofjas gehuld, in het heilige der heilige want de framebouwerij. Waar zo’n beetje de doodstraf op stond als daar de deur te lang open stond. Pas gesoldeerde frames, onderhevig aan tocht, dan gebeurde er metallurgisch vreselijke dingen.  ‘Tocht’ was volgens Bustraan de moordenaar voor een pas gelast frame.65jaar 011
Profs en krabbers, iedereen werd gelijk behandeld. Jonge rennertjes werden  bij RIH-Sport bevangen door een magisch sfeertje. Zoveel moois en bijna onbereikbaar. Stuyfssportverhalen als jochie van zestien, een jaar gespaard voor zijn eerste RIH. Na eerst de lichaamsmaten in een beduimeld boekje genoteerd te hebben, mocht je van Bustraan een half jaar later maar weer eens terugkomen. Het begrip ‘wachtlijst’ was niet onbekend in de Westerstraat. Wát een onvergetelijk ogenblik om je racekarretje op te halen. Dat moment vergeet je nooit meer, te vergelijken met het meisje waar je voor het eerst de liefde mee bedreef.
Na Bustraans onverwachte overlijden, eind jaren tachtig, werd de zaak voortgezet door zijn meesterknecht Van der Kaaij. De laatste gemangeld door een ingewikkelde juridische constructie kon na dertig jaar de zaak niet meer voortzetten. Einde van een Nederlandse wielerlegende. Wat rest zijn nog de herinneringen aan een oeroud Amsterdams racefietshuis waar veel, heel veel wielergeschiedenis werd geschreven.

Foto 1: Willem Bustraan, rechts, met Wim van der Kaaij, foto 2: Rih:holle ruimte met plasticvellen voor het etalageruit’.

Lee ook: http://stuyfssportverhalen.com/2011/03/01/rih-sport-negentig-jaar-oud/

‘Staal loopt beter…’

In het Theater van ’t Woord vond gisteravond de Gala de Giro plaats. Sportjournalist Marcel Rözer leidde de gesprekken en Bertus Raats, Henk Faanhof en Wim van der Kaaij namen de toehoorders mee in de geschiedenis van het Amsterdamse wielrennen.

Die foto van bijna zestig jaar geleden en die oude man op het podium, de biologische aftakeling van een sportman kon niet mooier gesymboliseerd worden. In de spotlight van het theater zit een hoogbejaarde herinneringen op te halen over zijn jonge jaren als beroepswielrenner. Wielerlegende Henk Faanhof, krachtige stem, scherpe geest, had dan ook iets te vertellen. Ondervraagd door Marcel Rözer verhaalt Faanhof, 87 jaar, over zijn relatie met Fausto Coppi. Om zijn verhaal kracht bij te zetten verschijnt achter hem een metersgrote foto gemaakt tijdens de Tour van 1952 met  Faanhof, in gezelschap van de illustere campionissimo. Aan Coppi heeft de Amsterdammer alleen maar goede herinneringen. ‘Hij was een mens’, antwoordde hij op de morele vraag hoe het nou zat met de Witte Dame, de minnares van Fausto.
Nee, Faanhof  leeft niet echt toe naar de start van de Giro d ‘Italia. Als renner heeft hij  al zo vaak aan een start van een wielerkoers gestaan. Niet dat het hem niet interesseert, verre van dat. Er gaat geen grote wielerklassieker voorbij   of Henk Faanhof wereldkampioen op de weg 1949, winnaar van touretappes, zit voor de buis.
Waar hij zich wél zorgen om maakt, zijn de tramrailsen in het Amsterdamse parcours.
Het is de avond van de Gala de Giro maar ook van de geschiedenis van het Mokumse wielrennen. Hoewel nooit gekoerst, maakt Wim van der Kaaij daar degelijk deel van uit.
Van der Kaaij is  eigenaar van RIH-Sport, het roemruchte merk waar in de loop van 89 jaar meer dan 63 wereldkampioenschappen op zijn behaald. Met de komst van het carbon en aluminium is zijn ‘fiets’ naar de achtergrond geschoven.
Een klein drama? ‘Nee hoor’, antwoordt de fietsenbouwer. ‘Ik ken mijn plekkie’, onthult hij nuchter. ‘Kunststof’ waar hij de carbonfiets mee bedoelt, kan hij niet betalen. Die mallen waar dat in gegoten wordt zijn voor een fietsenbouwer uit de Jordaan, onbetaalbaar. Niet dat hij werkloos is geworden. Verre van dat, zijn atelier bouwt nog steeds moderne koersfietsen. ‘Wij zijn de staalmeester’, roept Van der Kaaij met verwijzing naar het materiaal waar de RIH-fiets mee gebouwd wordt.
‘Staal blijft lopen’ vervolgt hij. Zijn hand rust op het Brookzadel van een meer dan vijftig jaar oude RIH-fiets, een etalage pronkstuk in zijn zaak. ‘Hier win je nog steeds Parijs-Roubaix op. De symmetrie van deze fiets is nog perfect’. Fijntjes merkt hij op dat Peter Post, óp een RIH, nog steeds de snelste tijd heeft in Parijs-Roubaix (Post won de helleklassieker in 1963, A.S.).
Wim van der Kaaij is een vakman, weet waar hij het over heeft. Iets wat de pers ook goed beseft! Suf is hij gebeld de laatst weken met allemaal dezelfde vraag: hoe komt het dat zoveel Raborenners vallen. Wim van der Kaaij weet het.
‘Die fietsen zijn veel te kort, maar ook veel te stijf. Ik vermoed dat die fietsen niet op maat gemaakt worden maar gewoon uit het rek komen. En volgend jaar? Dan bestaan we negentig jaar dat vieren wij gewoon in de zaak met een gebakkie.’
Gala de Giro, dinsdag 27 april, feestelijke avond met Wilfried de Jong, Theo Dijkshoorn en Renaate Verhoofdstad. Presentatie Marcel Röser. Theater van ’t Woord, Openbare Bibliotheek, Amsterdam Toegang 10 euro.

error: Inhoud is beschermd!
%d bloggers liken dit: