En toen brak de hel los! Gevolgd door een fikse kloppartij. Plaats van handeling: de Scheveningse wielerbaan, met de Grote Nat-Butler Prijs, een stayerskoers over drie manches. Met in de hoofdrol Piet van Nek, Jimmy Moran en Bobby Walthour. De twee laatste beruchte, spijkerharde renners uit Amerika. Kerels die niet vies waren van onoirbare praktijken. Walthour en Moran op tournee langs de Europese wielerbanen. Een paar weken voor ‘Scheveningen’ waren ze de publiekstrekkers in Parijs. In de Lichtstad streden de Janken mee om het Winterkampioenschap, een prestigieuze stayerskoers over honderd kilometer. Jimmy Moran, gemene kop, een nachtmerrie als je dochter daarmee thuis kwam, ontsnapte in het Parijse sportpaleis maar net aan de dood, want maakte een verschrikkelijke val.
Maar nu, 28 mei 1912, stonden ze aan de start in Scheveningen. Voor de Janken had de baandirectie een smak geld uitgetrokken. Piet van Nek mocht voor een grijpstuiver het programma opvullen. Moran en Walthour, het Haagje was er voor uitgelopen. De tribunes mudjevol. Het werd een middagje topsport afgesloten met een potje rellen en dellen met de politie. Wat valt er voor een Haagse sportliefhebber nog meer te wensen?
Maar eerst was daar de Grote Nat Butler-Prijs. Dat er onderlinge afspraken waren is zeker. Piet van Nek, als genoegdoening voor zijn ongetwijfeld lullige startgeld, moest winnen, goedschiks of kwaadschiks. Een oekaze die door Van Neks gangmaker Käser letterlijk werd opgevat. De eerste manche verliep als het geheime scenario want Amsterdamse Piet won. Dan sluipt de spanning het stadion binnen. Tweede manche. Opgejaagd door Van Nek/Käser, kijkt gangmaker Lauthier iéts te lang achterom. Met ruim tachtig in het uur klapt zijn motor tegen de balustrade. Motor en gangmakers stuiteren als losse projectielen over het hout. Moran, meerdere keren meegedaan aan de levensgevaarlijke Newyorkse Zesdaagse, weet er nét omheen te vliegen. Na een ingezwachtelde Lauthier weer op de motor geholpen te hebben begint de finale. Walthour, bijgenaamd de Vliegende Jank, was niet van plan om voor een volle bak af te gaan. Bobby reed iets te hard. Dat was gangmaker Käser, een mof, niet ontgaan. De laatste gaf, in volle snelheid, Walthour een flinke beuk: gezien door het publiek. Na de huldiging van winnaar Van Nek, diende Bobby bij de jury een protest in. Afgewezen! Wat meteen het startsein was voor een matpartij. De Amerikaan, ‘over de kook’, volgens Het Nieuws van den Dag, dook direct stompend op de Duitse gangmaker. Het publiek, getuige van het incident, klom massaal over de hekken, en stak ook een handje uit. Toegesnelde agenten konden met de grootste moeite, want de lange lat, de orde handhaven.
Uiteindelijk moest Walthour veertig jaar wachten op revanche. Twee jaar later, in 1914, verongelukte Piet van Nek, 28 jaar, op de baan van Leipzig. Walthour meldde zich in de Grote Stayershemel op zeventigjarige leeftijd.
Foto 1: Jim Moran, Foto 2: Links Van Nek, Moran en Walthour, Foto 3: Winterkampioenschap van Parijs, tweede van links Moran, gevolgd door Walthour.
Bron: De Revue der Sporten jaargangen 1911 en 1912, Het Nieuws van den Dag jaargang 1912.
