Knuppel

Appie Donker: ‘Zestig overwinningen’

Kruis een piraat met een struikrover, en je krijgt een wielrenner uit de jaren vijftig. Kerels met anarchistische trekjes, geleid door een ploegleider die ontsnapt was aan de aandacht van justitie. Coureurs, ongewassen en beslijkt die de schrik waren van de rondemiss. Koersende boeven, gehaat door Franse en Italiaanse restauranthouder en kroegbazen. Was de bidon leeg en schroeide de keel? Voor de knechten hét sein om collectief een kroeg binnen te stormen, om de drank voorraad te plunderen. Tot wanhoop en woede van zo’n  kroegbaas, die alles deed om z’n nering te beschermen, want betaald werd er niet.

Appie Donker, weet daar alles van. Appie, meesterknecht van Wim van Est en Wout Wagtmans tijdens de Giro d‘ Italia editie 1957. Tijdens één van die godsgloeiend hete etappes,  hobbelde Appie met die andere Italiaanse gregario’s ook een kroeg binnen, op zoek naar drinken. Wist Appie veel. Vermoedelijk daardoor kreeg hij van de kastelein, als één van de weinige renners, een klap met een knuppel in zijn nek. Die knuppel werd Armando Peverelli bespaard. Armando een modaal knechtje, was dan ook een Italiaan. Enfin, enig chauvinisme kun je die Italianen niet ontzeggen.

Terug naar Appie’s Italiaanse avonturen. Maar eerst even vertellen dat Appie een profrenner was mét een baan. Als renner kon hij niet genoeg verdienen, vandaar. Daarom werkte Appie in de loodgietersbedrijf van z’n pa. Na een hele dag buffelen, kon Appie pas na vier uur trainen. Evengoed had de koersende loodgieter genoeg uitslagen gereden, om door  ploegleider Pellenaars gepaaid te worden voor die bewuste Giro 1957. Appie moest daar over nadenken, want verdiende buiten zijn loon om, lekker bij in de criteriums.

Armando Peverelli

Met de belofte van vijfentwintig gulden per dag, dat hij in de Giro was, werd Appie over gehaald. Vijfentwintig gulden, toendertijd een redelijk loon. Appie had een duidelijke rol, want moest de kopmannen helpen, en meer niet. Door zijn mindere trainingen had Appie erg afgezien. Evengoed eindigde hij vijfenvijftig plaatsen achter winnaar Gastone Nencini.
Appie Donker koerste veertien jaar bij de profs, was daarvoor topamateur en won meer dan zestig koersen. Voor geen geld had hij dat Italiaanse avontuur willen missen, zelfs niet dat ‘geeltje’ per dag, dat hem belooft was door Pellenaars.

Of Appie veel verdiend had in de Giro? De Amsterdammer had uiteindelijk geen cent ontvangen. Appie Donker was de zoveelste renner die door Pellenaars  geflikt werd. En Appie Donker? Die is met zijn tweeënnegentig jaar nog steeds onder ons.

De Tour is dus cultuur…

Slechts honderd stappen vanaf een kil en beton metrostation en je stond midden in de hectische wereld van de Tour de France. Het contrast had niet groter kunnen zijn. Maar eerst met de trein en metro naar Rotterdam-Zuid, een reisje van niks want nauwelijks  anderhalf uur onderweg om bij  het grootste sportevenement ter wereld aanwezig te zijn. Je zult wel gek zijn om dat dan te laten. Een gemiddelde Ajaxsupporter krijgt terstond een rolberoerte bij het idee om een bezoekje aan Rotterdam te brengen. Ik niet! Als Amsterdammer heb ik namelijk wél goede herinneringen aan de Maasstad. En dat heeft niets met voetbal te maken maar doodgewoon  met fietsen. Koersen wel te verstaan.
Als programmavulling bij de amateurs stonden de wielerrondes van Feyenoord, het Oude Noorden en die van Blijdorp, jaarlijks op de agenda. Criteriums rijden door Rotterdamse volksbuurten, waar ik mij nog thuis voelde ook. Alsof je door de Dapper- dan wel Kinkerbuurt koerste, dat herkenbare volkse sfeertje.
Maar terug naar de proloogstart van de Tour, waar meer dan een half miljoen bezoekers, van het type ‘Henk en Ingrid’, getuigen van waren. Raar, maar Mohamed en Fatima waren in geen velden of wegen te bekennen. En dat in een stad die voor driekwart uit allochtonen bestaat. Bij de inburgeringcursus blijkt er toch iets vergeten te zijn. Het is buiten kijf dat, wil je slagen in dit land, je niet alleen Hoeperdepoep zat op de stoep kan  zingen, speculaas, drop, en zoute haring leert eten maar ook de  geschiedenis van de Tour de France kent. Inderdaad, de Tour is een Frans spektakel maar is wél verankerd in ‘onze’ cultuur. Vraag aan een willekeurige voorbijganger waar hij was toen Jan Janssen de Tour won en hij weet het precies. Het lespakket bij de inburgeringscursus dient dan ook heel snel herschreven te worden.
Wel leren over het ‘politieke spectrum’ van Nederland maar niet eens de stemmen herkennen van radioverslaggevers Jan Cottaar, Fred Racké en Theo Koomen. Dát kan natuurlijk niet! Bij  de nieuwe ‘medelanders’ moet erin gestampt worden welke rol de schoonmoeder van Kees Pellenaars speelde in de overwinning van Jan Janssen. Welk merk horloge Wim van Est droeg tijdens de Tour van 1953,  en wie de Engel van het Hooggebergte was.  Welk amfetaminepreparaat uit de koerstrui van de overleden Tommy Simpson werd gehaald, dát hoeft dan weer niet.
Hé Aboutaleb, er is werk aan werk aan de winkel man…!

Foto: Tom van Leeuwen

error: Inhoud is beschermd!
%d bloggers liken dit: