Natuurlijk gelul

Zeg Stuyf val je ons nou nog steeds lastig met die horrorverhalen over die doodgevallen stayers? Jazeker! Want er worden regelmatig  van die unieke oeroude foto’s op diverse ansichtkaartenveilingen aangeboden. Zoals bijgaande foto gescoord door deze blog. En geloof het spreekwoord maar niet dat ‘één foto meer zegt dan duizend woorden’, want dat is natuurlijk gelul. Daarom moeten jullie even door bijgaand tekstje heen worstelen.

Goed daar gaan we: foto gemaakt in 1926 vlak na afloop van het Frans kampioenschap en verrassend gewonnen door Gustav Ganay links, die er allesbehalve vrolijk uitziet met zijn titel. Waarschijnlijk voelde de man luisterend  naar de bijnaam de Elektricien van Alcazar de bui al hangen. Want vier weken na zijn gewonnen Franse titel  maakt hij letterlijk een doodsmakkerd wat zijn eigen schuld is.

Tijdens een stayerskoers op het Parc des Princes, geeft Ganay de kreet met ‘een Franse slag’ een extra dimensie door met een voorwiel te starten waarvan de tube niet goed aan de velg is vast gekit. In de veertiende kilometer springt de band van de velg. Ganay stort neer, wordt naar het hospitaal gebracht waar hij dezelfde nacht de geest geeft.  Ganay krijgt een heldenbegrafenis. Aan het graf staat zijn weduwe met twee jonge dochtertjes.

Die andere rakker is George Sères bij wie de verse fluimen snot en zweet nog aan zijn magere lijf zijn geplakt. George is zo’n stayer die het van zijn doorzettingsvermogen moet hebben. De man overleeft de bloedbaden vóór de Eerste Wereldoorlog,  die fijne tijd toen stayers bij bosjes doodvallen. George tilt zijn carrière over De Grote Oorlog heen en wordt zowaar in1920 wereldkampioen.  Een titel waar een behoorlijke lucht aanzit. Althans volgens het wielerblad OrgaanRijwiel-en Motor jaargang 1920, uitgegeven door George Hoogenkamp dé pionier van de wielerjournalistiek.

Tijdens dat genoemde kampioenschap zit Georg Sèrés in de slag met  gedoodverfd titelfavoriet Victor Linart, waarmee hordes gokkers worden misleidt en waargenomen door de ouwe Hoogenkamp, een man met een scherp oog en vileine pen.

Ach ja dat kun je George Sèrés niet eens kwalijk nemen. De man die alle blaam treft  is die Linart die ‘het spel’ beter heeft  moeten spelen en niet theatraal naar zijn rug moeten grijpen tijdens de koers. En wat maakt het allemaal uit, George Sèrés, Gustav Ganay en George Hoogenkamp zijn allang in de krochten van de geschiedenis onder gestoft. Wat overblijft is die ene prachtige foto.

Bron: onder mee Orgaan-Rijwiel-en Motor, jaargang 1920, La Vie au Grand Air jaargang 1909.

Een standbeeld voor de Elektricien van de Alcazar

Eerst moesten er wat koppen rollen, waarbij de  guillotine roodgloeiend stond na te sissen.  Maar dan kreeg je wél wat. ‘Vrijheid, Gelijkheid, Broederschap’ en dat soort gezwets. Iedereen gelijk. De jongens van de Franse revolutie hadden geen woord gelogen. Ruim een eeuw later werd dat goed verwoord. Werden eerst straten vernoemd naar de bourgeoisie. Midden jaren twintig viel ook die eer aan een elektricien, een simpelaar uit Marseille,  ten deel. Voor de laatste hing daar wél een kaartje aan: de Dood! Maar wat geeft dat. Je naam is gevestigd.  Op slag ben je voor altijd een bekende Fransman. Een straat, en een stadion werden naar je vernoemd. Dat hij ook nog een standbeeld kreeg was helemáál mooi meegenomen.
Dat had Gustav Ganay nooit kunnen vermoeden toen hij als soldaat  in de loopgraven van Verdun lag te creperen. In de modder en slijk van Noord-Frankrijk viel hooguit een lintje te verdienen. Anders een steen op een soldatengraf. Ganay, die de ‘gehaktmolen’ van Verdun, overleefde, kreeg geen medaille, en dat graf daar moest hij nog eventjes geduld voor hebben. Na zijn miltaire kloffie ingeleverd te hebben, trok Ganay zijn racefiets uit het vet. De oorlogsveteraan, een redelijk wegrenner, won in 1919 vier grote  wegkoersen waaronder  Marseille-Lyon. Aardig voor de statistieken maar niet meer dan dat. De Marseillaan, luisterend naar de bijnaam ‘de elektricien van de Alcazar’, ging voor het grote geld.
De wegfiets ging aan de kant en de wereld van ampères en voltages werden ingeruild voor het bloedlinke stayeren.  Ganay, niet echt een topper, maar door zijn niet te temmen aanvalslust toch rijkelijk bedeeld met contracten. Werd in 1922 derde bij het wereldkampioenschap. En in 1926 mocht hij de bleu-blanc-rouge trui als nationaal kampioen aantrekken. En dan is het augustus 1926. Stayerskoers op het Parc des Princes, Parijs. De brave Gustav ook aan de start.
De man  moet een gemakkelijke gozer zijn geweest. Gaf de uitdrukking ‘met de Franse slag’ een extra dimensie door met een voorwiel te starten waarvan de tube niet aan de velg was vast gekit. Dat is het zelfde als je kop onder een heiblok leggen. In de veertiende kilometer sprong de band van de velg. Ganay, aan de leiding, stortte neer, werd naar het hospitaal gebracht. Dezelfde nacht vertrok Frankrijks nationale kampioen naar een betere wereld.
Na Gustavs hemelgang gebeuren er zaken waar alleen Latijnse landen patent op hebben.  Van het stadsbestuur kreeg Ganay, vierendertig jaar, een heldenbegrafenis. Half Marseille deed hun gevallen held uitgeleide. Aan het vers gedolven graf een diepbedroefde weduwe en zijn twee jonge kindjes. Om het leed enigszins te verzachten, werd niet alleen één van de grootste straten in de Zuid-Franse havenstad naar Ganay vernoemd, maar ook een stadion én een standbeeld. 
Foto2: Ganay met gangmaker Pasquer.
Bron: Miroir des Sports jaargang 1926, Het Nieuws van den Dag jaargang 1926.