Overwoekerd door struikgewas. Verwaarloosd door de tijd. Tientallen jaren niet bezocht, en door personeel van de begraafplaats totaal vergeten. Tot twee weken geleden. Een wandelaar trok uit pure nieuwsgierigheid de struik weg. Een prachtig grafmonumentje, voorzien van een wielrenner in reliëf uitgehakt, kwam uit het groene onkruid tevoorschijn, met aan de voet een foto van een jongen. De tekst op de steen verraadde dat zich vijfennegentig jaar geleden een dramatisch voorval had afgespeeld. Dat ene Herman Sluijter, zeventien jaar oud, in het graf rustte was zeker. En waarschijnlijk had het reliëf op de grafsteen betrekking op hem. Maar wie was deze Herman Sluijter? En wat voor drama had zich precies afgespeeld? Stuyfssportverhalen ging op onderzoek uit…
Het clubkampioenschap van wielervereniging De Romein. Een koers van niks, en gehouden in de polders ten westen van Muiderberg, met start en finish bij de Hakkelaarsbrug. Een van de deelnemers is Herman Sluijter, 17 jaar, zoon van een gemeentewerker, afkomstig uit de Amsterdamse Nieuwmarktbuurt. Herman’s club, De Romein, organiseerde net zoals veel andere wielerclubs, hun koersen in de stilte van de weidse polders rondom Muiderberg.
Ook op die zondagmorgen in juni 1924, waar op de verlaten polderweggetjes veilig gekoerst kan worden. En waar het tóch mis ging. Waarschijnlijk door die bedrieglijke stilte liet Herman Sluijter, eerste jaar nieuweling met een bescheiden palmares, even zijn voorzichtigheid varen, en klapt vervolgens vol op een tegemoetkomende auto. De jonge Sluijter, zwaar gewond afgevoerd naar het Gerardus Majella Ziekenhuis in Bussum, waar hij enkele dagen later sterft. Een week later wordt de ongelukkige jonge renner begraven in een ‘algemeen graf’, op de Nieuwe Oosterbegraafplaats in Amsterdam.
Een algemeen graf, een eufemisme voor een begrafenis ‘van de armen’. Een gegeven voor wielvereniging De Romein om een inzamelingsactie onder de wielerverenigingen te starten: doel een eigen graf mét gedenksteen voor hun lid. Twee jaar later, een dag na Herman Sluijter’s geboortedag, is het zover: het grafmonument van Herman, herbegraven, wordt onthuld met onder meer voorzien van de tekst: ’Slachtoffer van den wielersport’.
Helemaal soepel verliep de inzamelingsactie niet. De solidariteit onder de clubs was ver te zoeken. In Het Nieuws van den Dag, aandacht bestedend aan de onthulling, laat een verbitterde secretaris van de club, ene Cornelisse, weten dat: ‘Dat andere clubs er anders over dachten en het soms zelfs niet eens noodig oordeelden te antwoorden’. Om in een zin te verwoorden dat HSV De Kampioen, de Amsterdamse Wielervereniging, én De Peddelaar wél gedoneerd hadden.
Neef Herman Sluijter
Hoewel hij als kind regelmatig bij zijn opa en opoe kwam, werd over de verongelukte Herman nooit gesproken. Naamgenoot Herman Sluijter, 86 jaar, neef en naamgenoot van zijn jong gestorven oom, wist van diens bestaan af. Al was het alleen maar omdat hij met zijn opoe regelmatig het graf bezocht. Ondanks dát werd over zijn oom nooit gesproken. Zo ging dat in die tijd verzucht hij. Emoties werden weg gestopt. Herman Sluijter, hierna genoemd Herman senior, heeft evengoed een band met de jonge oom die hij nooit gekend had. Al tientallen jaren bewaart hij zuinig de weinige stoffelijke herinneringen aan z’n oom. Het zijn onder meer fragiele krantenberichtjes, foto’s, en heel bijzonder, een doosje. Waaruit, open gemaakt, vier medailles tevoorschijn komen, gewonnen door oom Herman en voorzien van inscripties.
Enigste overwinning
Ook die ene medaille met de tekst, dat Herman Sluijter, op 8 juni 1924 een ‘honderd kilometer’ koers won. Het was de enige overwinning voor de nieuweling afkomstig uit de Amsterdamse Monnickenstraat. Twee weken later verongelukte hij. Hoewel Herman senior al jaren niet meer het graf bezocht, betaald hij sinds het overlijden van zijn vader in 1985, jaarlijks de grafrechten. Herman senior weet weliswaar niet veel over de wielercarrière van zijn oom, maar wel over de geschiedenis van het graf. Zoals dat in 1938, Stientje, zijn tante én het zusje van de verongelukte renner, op achttienjarige leeftijd werd bijgezet. In 1959 volgde de moeder. Waarmee het graf vol was. Om ruimte op de grafsteen te maken voor de namen van het zusje en de moeder, werd de waarschuwingstekst ‘Slachtoffer van den wielersport’ weg gehaald.
Over de toekomst van het familiegraf behoeft Herman senior zich geen zorgen te maken. Mischa Smeding, staflid van de Nieuwe Oosterbegraafplaats, heeft verzekerd dat bijzondere graven, zoals die van Herman Sluijter, nooit geruimd gaat worden.
Foto 1 en 2, gemaakt door Hans Kramer tevens de tipgever van dit verhaal.
