De elite en de bourgeoisie, zag je daar niet. Wél volk dat bestond uit scheeps- en havenarbeidersarbeiders, afkomstig uit het nabijgelegen volksbuurten Kattenburg, Wittenburg en Oostenburg. Ruw en rauw volk met losse handjes. Dat er op de Amsterdamse Zeeburgwielerbaan regelmatig knokpartijen en ander ernstige rellen voorkwamen, daar struikel je over in het archief van deze blog. Oproer en vechtpartijen, vastgelegd door de aanwezige fotograaf van dienst. Foto’s die beklijven. Waar je naar blijft kijken, die anno nu een diepere betekenis krijgen.
Ook die ene foto van een trio gangmakers, geschoten op een zomerse en zonnige zondag, ergens in de zomer van 1914, waarop iedereen die de kans kreeg, schaamteloos voor poseerden. De Zeeburgwielerbaan, met z’n dwarslatjes aan elkaar hangende piste. Waar regelmatig de koers werd stilgelegd, om de timmerman de kans te geven om de losgetrilde latten vast te spijkeren. Dat de baan kapot werd gereden, door de zware gangmaakmotoren, daar trokken gangmakers Albert Käser, Heinrich Wronker en Amsterdammer Piet de Roos zich niets van aan. De Duitse gangmakers Käser en Wronker, die op eigen manier hun kleine krasjes in de wielergeschiedenis kerfden.
Wronker, in 1915 betrokken bij een levensgevaarlijke actie op die zelfde Zeeburgwielerbaan, waar stayer Jan van Gendt als detonator fungeerde. Tijdens de koers met tachtig in het uur, verkocht Van Gendt tijdens het passeren de Vlaamse stayer Vanderstuyft een muilpeer. Wat al een kunst op zich was. Bij Vanderstuyft’s gangmaker Wronker afkomstig uit Keulen, slaan dan de stoppen door. Op zijn zware Brennabormotor gaat hij achter Van Gendt aan, en probeert hem tot twee keer toe aan te rijden. Terwijl het publiek fijn zat na te sidderen, agenten en juryleden de dolgedraaide Wronker in bedwang hielden, zat de aanwezige journalist van De Telegraaf ijverig te noteren.
‘Het is een schande’, opent hij maandagmorgen met dampende morele verontwaardiging zijn artikel.
Ach die Heinrich Wronker, die nogal schlemielig aan z’n eind kwam. In augustus 1926, op zijn eigenste wielerbaan in Keulen, was hij betrokken bij een valpartij. Een crash waar Wronker nét langs kon glippen. Om vervolgens met motor en al uit de wielerbaan te vliegen. Tussen de houten banken gaf Hein de geest.
Bron: Revue der Sporten jaargang 1915 en 1915, Illustrierter Radren-Sport, jaargang 1926.
Geef een reactie